İngilizce'de Halloween olarak bilinen, dilimize Cadılar Bayramı olarak geçen 31 Ekim Hristiyan dünyasında neden kutlanıyor? Halloween kelimesi nereye dayanıyor? Cadılar bayramı nedir ve neden Hristiyan dünyası için bu kadar önemli?
Cadılar Bayramı 31 Ekim tarihinde kutlanir. Hristiyan ve Pagan kökenleri olmasına rağmen, günümüzde popüler bir kutlama halini almış bayramdir ve her sene 31 Ekim'de kutlanir.
Özellikle Amerika'da oldukça büyük ve görkemli bir festival olan Cadılar Bayramı, batı ülkelerinde "Halloween" olarak adlandırılır. Bu sözcük All Hallow's Eve (Azizler Günü'nün arifesi) kavramından kısaltarak, ortaya cikmistir. Çocukların genellikle korkunç kostümler giyerek kapı kapı dolaşıp şeker, meyve ve diğer hediyeleri topladığı bir bayramdır.
Balkabağı cadılar bayramı'nın en yaygin sembolü olarak bilinir. Içi boşaltılarak gülen bir surat şeklinde oyulduktan sonra içinde bir mum yakılir. Çocuklar korkunç kıyafetler giyerek kapı kapı gezerler ve ev sahiplerine "Şaka mı, şeker mi?" diye sorarlar. Ev sahibi "Şaka!" derse çeşitli muziplikler yaparlar. Büyükler çocuklara şekerleme ikram ederler. Kökeni Britanya'ya dayanan bu uygulaman yoksulların kapı kapı dolaşarak "ruh keki" toplaması geleneğidir. Cadılar Bayramın da, yetişkinler genellikle kıyafet baloları düzenlerler ve cadı, hayalet veya korku filmi karakteri gibi korkunç kostümler giyerler.
Cadılar Bayramı bazı belli başlı Batı Dünyası ülkelerindede kutlanır. Amerika da oldukça büyük ve görkemli bir festival olan Cadılar Bayramı Amerikan kültürünün etkisiyle diğer batılı ülkelerdede yaygınlaşmaktadır. Popülaritesi Türkiye gibi ülkeleri de yukarıda anlattığım gibi şeker bayramında buna benzer aktiviteler kullanılır.Cadılar Bayramının sembolü gülen bir Balkabağıdır. Bunun içinde bir Balkabağının içi boşaltılarak gülen bir surat şeklinde oyulduktan sonra içinde bir mum yakılarak şeytani bir surat gösterilmeye çalışılır.
Bayramda en yaygın olarak tüketilen şekerleme elma şekeridir. Bundan farklı olarak tüm şekerlemelerde kullanılır. Çocuklar korkunç kıyafetler giyerek kapı kapı gezer ve şeker toplar. genellikle katolik hristiyanlar Cadılar Bayramını kutlamazlar ve yanlış bulurlar.Cadılar Bayramı geleneği Amerika kıtasına 1840 yıllarında büyük açlık sonucu gelen İrlandalılar tarafından getirildi. Cadılar Bayramının sembolü olan oyulmuş balkabakları Orjinal ismi (Jack-o-lantern) da İrlanda geleneklerini yansıtmaktadır.
Hikayeye göre Jack ismindeki kötü ün yapmış bir adam şeytanı bir ağaca tırmanırken hapsetmeyi başarmıştır. Daha sonra ağacın gövdesinde bir haç işareti çizmiştir ve şeytanın buradan kurtulmasını engellemiştir. Jack şeytanla bir anlaşma yapmıştır.Anlaşmaya göre eğer şeytan onun aklını birdaha çelmeye çalışmazsa ağaçtan inmesine izin verecekti. Ancak Jack öldükten sonra hikayeye göre cennete gitmesine izin verilmedi. Çünkü kötü işler yapmıştı. Ancak Cehennemede kabul edilmedi. Çünkü şeytanı oyuna getirmişti.Arada kalan Jack şeytanın verdiği kor ateş ile yolunu bulmaya çalıştı. Kor içi boş olan bir şalgamın içine konmuştu. Böylece daha uzun süre yanacaktı.
Romalılar ise Keltlerin geleneğini kendilerinin gibi kabul edip,geleneklerde değişiklik yaptılar.Roma meyve ve ağaç tanrıçası Pomona'yı onurlandırmayı tercih ettiler. Sembolü elma olduğu için kovadan ağızla elma yakalamaya çalışma oyunu eklediler.Cadılar Bayramının kökeni aslen Samhain olarak bilinen kelt festivalidir. Bu festival hasat mevsiminin bitişini kutlamak için yapılır. Ve ölüm tanrısı Samhain şereflendirilirdi. İnançlara göre 31 Ekim gecesinde yani tüm Azizler Arifesinde periler (cinin dişisi) bulundukları yerden çıkarlardı. Perilerin dışarıya çıkmasıyla birlikte ölümlü canlılarda ruhlar alemiyle olabilecek en yakın noktaya gelirdi.
Ruhların arasında kötü amaçlı olanlarında varlığı, Keltlerin kendilerini korumaya ihtiyacını beraberinde getirdi. Bu amaçlada cin ve şeytan kılığına girip çeşitli yerlerini hayvan derisi yada başı geçirirlerdi. Oldukça sesli bir şekilde , Kelt Rahipleri tarafından Meşe Ağaçlarından meydana getirilen kutsal bir alana hepbirlikte gidilirdi. Bu sayede ruhlar arasında insan bedenine girmek isteyenler uzaklaştırıldı. Birinci Asırda Romalılar Kelt topraklarını işgal ettiler ve bu geleneği yasakladılar.Ancak Halk benimsediği geleneği bırakmadı. ve gelenek Cadılar Bayramı Halloween olarak Hristiyanlığa da geçti.
Yüzyıllar boyunca süren bu gelenekten kurtulmak isteyen Vatikan MS.600 Lü yıllarda Papa I. Gregori tarafından gönderilen bir heyetle Keltlerin bu geleneklerine son vermek için çaba sarfettiler.Yaklaşık üçyüz yıllık bir değişim hareketinin ardından Klise Samhain (Aslında bir çeşit şeytan olduğuna inanılır) Kutlamalarını kaldırıp 1 Kasım da kutlanmak üzere Azizler gününü ilan etti. Hristiyan dinine ait motiflerin ve inançların yer aldığı Azizler gününün ertesi günü olan 2 Kasımda da tüm ruhlar günü olarak ilan edildi.Dönemin dar bakış açılı Vatikan Keltlerin kutlamasını yok etmek isterken aslında Samhain kutlamalarının Cadılar Bayramına dönüşmesine neden olmuş, hatta bunuda Hristiyanlığa mal etmiş oldu.
Ve 19. yüzyılda bilindiği gibi İskoçya ve İrlanda dan ABD. ye göç eden topluluklar beraberlerinde de getirerek,(Pagan Ruhlar Festivalini) diriltiler ve Cadılar Bayramı olarak yaşamaya başladılar.
Papa IV. Boniface, 7. yüzyil'da Azizler Günü'nü 13 Mayıs'tan 1 Kasım'a taşıdı. 31 Ekim Azizler Günü'nün arifesi olarak kutsal kabul edildi. Ortaçağın sonlarında seküler kutlamalar ile Hıristiyan bayramı kaynaştı. Avrupa'daki Reform hareketleri esnasında, özellikle Protestan Hıristiyanlar arasında, Cadılar Bayramı kutlamaları neredeyse son buldu. Günümüzde ise, muhafazakar Hristiyanlar, özellikle tutucu protestanlar, genelde Cadılar Bayramı'nı kutlamazlar ve yanlış bulurlar.
İlk olarak Cadılar Bayramı İrlanda’lı ve İskoç ‘lu paganların, festival olarak kutladıkları, 20. yüzyılın başlarındaysa Amerikalıların ” Cadılar Bayramı” ismiyle kendi kültürlerine yerleştirdikleri bir popüleritedir. All Hallow Even yani Haloween; Kutsal akşam demektir.
Cadılar Bayramı nedir?
Her yılın 31 Ekiminde kutlanan cadılar bayramı genel olarak Batı ülkelerinin kutladığı bir etkinliktir. Fakat artık günümüz Türkiye’sinde de kutlanır hale gelmiştir.
Cadılar Bayramı nasıl kutlanır?
Samhain olarak da adlandırılan cadılar bayramında çocuklar, perili evler şeklinde süslenmiş komşu evleri dolaşarak ölülerin ruhları için şeker toplarlar. Şeker toplama sırasında çeşitli kostümler giyen çocukların bazıları yarasa, bazıları trol, bazıları mumya, bazıları melek, bazıları şeytan, bazıları peri, bazıları hortlak ve daha nice yaratıcı kostümler giyerken, amaçları sadece şeker toplamak değildir. Aynı zamanda birbirlerini korkutan ilginç şakalar yaparak o günü gizemli bir hale büründürme çabasındadırlar.
Sembolleri içi oyulup şeytani bir şekilde gülen surat figürü verildikten sonra, içinde mumlar yakılan bal kabağıdır.
O gün genellikle elma şekeri dağıtır ve gece olunca korku filmi izlerler. Yetişkinlerin bol alkol aldıkları ve kostüm partileri verdikleri cadılar bayramı gecesi herkes için eğlenceli şekilde devam eder.
Cadılar Bayramı neden kutlanır?
Cadılar bayramı hakkında birçok hikâye ve rivayet vardır. Bunlardan biri kutlanmaya başlandığı 31 Ekim tarihiyle ilgilidir. Bilindiği üzere 31 Ekim hasat mevsiminin bittiği günmüş. Geçim kaynakları toprak olan çiftçiler için 31 Ekim dönüm noktasıymış. Eğer hasat ettikleri ürünlerinden memnun iseler o yıl onlar için son derece güzel geçermiş. Fakat ürünleri bekledikleri verimin çok altında olan çiftçilerde olurmuş. Bu çiftçiler önlerindeki bir yıl yoksulluk ve sıkıntı içinde olacakları için böyle bir duruma düşmelerine sebep olarak; öldükten sonra huzur bulamayan ruhları gösterirlermiş. Onlara göre bu ruhlar ya cinayete kurban gitmiş, ya günahkâr yaşayarak ölmüş, ya da dünyada daha yapacak çok işleri olduğu için gözleri arkada gitmiş. Çiftçiler bu ruhların huzursuz oldukları için her yılın 31 Ekiminde dünyayı ziyaret edip kendilerini lanetlediklerine inanıyorlarmış. Eğer 31 Ekimde yani Halloween da o ruhları yeterince korkup kaçıramazlarsa bu şekilde lanete uğrayacaklarına inanıyorlarmış. Ve başlarına hasat felaketi geldiğinde de direk onları suçluyorlarmış.
Başka bir hikâyeye göre ise; bir önceki sene 31 Ekimden sonra ölen insanlar yeni yılın 31 Ekiminde ruh olarak tekrar dünyaya gelir ve kendilerine yeniden yaşayabilecekleri bir beden ararlarmış. Eğer yaşayan insanlar bundan yeterince korunup ruhları korkutamazlar ise başlarına böyle bir şey geleceğine inanırlarmış ve o yüzden mekânlarını perili evlere, şatolara benzetirken kendileri de korkunç olmaya çalışırlarmış.
İşte anlayacağınız üzere yapılan bütün süslemeler ve giyilen tüm kostümler kötü ruhları korkutmak içindir. Hatta yaklaşan kış ayları sebebiyle hayvanlar keserek ( et depolamak için ) kemiklerini saklayıp Halloween gelince meydanlara ateş yakarak bu kemikleri içine atarlarmış. Çıkan kötü kokudan rahatsız olan ruhların onlara yaklaşamayacağına inanırlarmış. Bu ilginç inanışlar ve kutlamaların Amerika ekonomisine katkısı oldukça yüksektir.
Stein's was packed with pumpkins and in the middle of them was this giant, foamy jack-o-lantern.
The Great Pumpkin?
Pie Pumpkins
UNESCO‘nun hesaplamalarına göre tüm dünyada şu an konuşulmakta olan 6.000 civarında dilin yarısı, yüzyılımızın sonunda yok olmuş olacak.
